Thật khó tưởng tượng cuộc sống này sẽ ra sao nếu thiếu Internet. 10 năm, một chặng đường không mấy dài nhưng sự phát triển của Công nghệ Thông tin đặc biệt là Internet đã đưa Việt Nam hòa nhập vào thế giới và có chỗ đứng quan trọng trong khu vực .Rất nhiều lĩnh vực kinh tế, xã hội sử dụng Internet như giáo dục, y tế, thương mại, ngoại giao,…. Thậm chí một số người còn tuyên bố rằng cuộc sống của họ sẽ vô nghĩa nếu như không có Internet. Chúng ta có thể thấy được Internet đã và đang chi phối hầu như mọi lĩnh vực, từ bác sĩ, kĩ sư, thầy giáo đến những nhân viên làm việc văn phòng. Internet thật sự đã hỗ trợ rất nhiều cho công việc của đại bộ phận các cá thể đó. Nhưng song song với những lợi ích ấy vẫn còn tồn tại những mặt xấu do Internet gây ra, làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống hiện nay đặc biệt là giới trẻ. Vậy thực chất Internet là “con dao 2 lưỡi” như thế nào?
Nếu trước đây, phải mất từ 4 ngày đến 1 tuần để gởi thư qua đường bưu điện từ Vĩnh Long đến Thành phố Hồ Chí Minh, thì giờ đây chỉ cần mất vài giây bằng cách sử dụng thư điện tử hay còn gọi là Email. Đây cũng là một ứng dụng tuyệt vời từ Internet. Thay vì phải viết thư bằng giấy bút, phải mua tem, bao thư, rồi phải ra bưu điện để gởi đi thì giờ đây bạn chỉ cần gõ thư lên máy tính và gởi file đi bằng Email của mình khi máy có kết nối Internet, chẳng những tiết kiệm được chi phí mà còn đảm bảo thông tin được an toàn đến người nhận. Trong khi đó, gởi thư bằng đường bưu điện thư có thể bị xem trộm hay địa chỉ người nhận thay đổi thì thư không thể đến tay người nhận được. Không những vậy, bằng cách sử dụng thư điện tử chúng ta sẽ hạn chế số lượng xe đi chuyển thư, làm giảm bớt tình trạng ùn tắc giao thông trên các tuyến đường trong các thành phố lớn và tiết kiệm được chi phí vận chuyển. Hơn thế nữa, bạn có thể tạo ra nhiều tài khoản của riêng mình để trao đổi thông tin với nhiều đối tượng và mục đích khác nhau chẳng hạn như hộp mail riêng cho khách hàng, bạn bè, gia đình… để hạn chế tình trạng bị đánh cắp thông tin. Với email, bạn còn có thể gởi những thông báo về sản phẩm, giá cả cho khách hàng và đây còn là địa chỉ tin cậy để giữ liên lạc thường xuyên với khách hàng. Việc marketing bằng email có thể mang đến cho bạn những đơn đặt hàng ngay sau khi bạn gởi thư chào hàng. Nếu họ chưa mua sản phẩm của bạn liền, bạn có thể thường xuyên gởi mail nhắc nhở họ, giúp họ thật sự tin tưởng bạn. Với những lợi ích của email, Internet thực sự là một phương tiện hữu ích và không thể thiếu trong cuộc sống chúng ta ngày nay.
Trong việc kinh doanh, chính mảng thông tin sẽ tạo ra nhiều lợi nhuận nhất cho các doanh nghiệp, vì nó cung cấp một cổng vào ngay lập tức cho khách hàng hay cho các đối tác tiềm năng. Cơ hội liên kết và hợp tác làm ăn trên mạng rất lớn, ở phạm vi quốc tế. Website doanh nghiệp là tấm danh thiếp mà bạn có thể dùng được ở bất cứ nơi đâu trên thế giới này để khuếch trương việc làm ăn. Website không chỉ đơn giản là giới thiệu về doanh nghiệp mà còn cung cấp một lượng thông tin thích đáng cho người truy cập về sản phẩm và giá cả. Các thông tin được cập nhật hàng ngày, và như vậy khả năng tìm được đối tác hay nhà cung cấp tốt là vô cùng lớn, không hạn chế phạm vi lãnh thổ, với chi phí không đáng kể.Các cuộc bàn luận giữa những người truy cập vào Website về sử dụng sản phẩm, có thể đem lại cho doanh nghiệp những thông tin quý báu. Điều đó không chỉ giúp doanh nghiệp đa dạng hoá sản phẩm mà còn có thể làm nảy sinh những suy nghĩ về thay đổi hay phát hiện ra những thị trường chưa được khám phá.Qua những thông tin trên Website, doanh nghiệp còn có thể tư vấn và bán hàng trực tuyến qua mạng. Khách hàng có thể lựa chọn mặt hàng ưng ý tại nhà và doanh nghiệp sẽ giao hàng tận nơi. Đây được gọi là thương mại điện tử. Nhờ Internet, các hoạt động thương mại được thực hiện nhanh hơn, hiệu quả hơn, giúp tiết kiệm chi phí và mở rộng không gian kinh doanh.
Hơn thế nữa, Internet đã đóng một phần quan trọng trong lĩnh vực giáo dục. Các hệ đào tạo từ xa, học trực tuyến qua mạng, thậm chí là học các chương trình đào tạo của nước ngoài thông qua Internet đã không còn mới mẽ ở nước ta hiện nay. Học viên có thể học bất cứ lúc nào có thời gian rãnh và trao đổi trực tiếp với giáo viên trên Internet, vừa tiết kiệm chi phí vừa tiết kiệm được thời gian. Vì vậy, phương thức đào tạo này mang tính cách mạng trong lĩnh vực giáo dục đã mở ra cơ hội học tập cho những người lâu nay vẫn chịu thiệt thòi: người làm việc theo ca, người thường xuyên đi công tác, người sống xa các trường học, người khó khăn về tâm lý hoặc thể trạng sức khỏe…Còn về mặt điều hành Nhà nước, chúng ta thường nghe nói đến Chính phủ điện tử. Vậy chính phủ điện tử là gì? Trước đây, các cơ quan hành chính nhà nước cung cấp dịch vụ cho dân chúng tại trụ sở của mình, thì nay, nhờ vào CNTT và viễn thông, các trung tâm dịch vụ trực tuyến được thiết lập, hoặc là ngay trong trụ sở cơ quan hành chính hoặc gần với dân. Qua các cổng thông tin này, người dân nhận được thông tin, có thể hỏi đáp pháp luật, được phục vụ (giải quyết) các việc trong cuộc sống hàng ngày, như công chứng, đăng ký lập doanh nghiệp, đăng ký nhân khẩu, sang tên trước bạ … tại các mạng dịch vụ của chính phủ mà không phải đến chầu chực tại trụ sở các cơ quan trên như trước đây. Mọi quan hệ giữa chính phủ và công dân bảo đảm tính minh bạch, công khai, thuận tiện, bảo đảm sự kiểm soát và giám sát lẫn nhau giữa công dân với chính phủ; tiến lên hoàn thành mục tiêu xây dựng một chính phủ của dân, vì dân và vì sự phồn thịnh của đất nước trong một môi trường toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Đây là mô hình đã được ứng dụng ở nhiều nước phát triển, nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của công dân bằng việc nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy chính quyền từ trung ương tới cơ sở như quản lý nhân sự, quy trình tác nghiệp, … Riêng ở nước ta, trong thời gian qua chúng ta đã xây dựng được mạng diện rộng, nối chính phủ với các bộ, ngành và địa phương- đây cũng là một hạ tầng cơ sở tốt cho việc triển khai chính phủ điện tử tới đây nhờ sự phát triển của Internet.
Nhưng song song với những lợi ích nêu trên, Internet vẫn tồn tại những mặt hại do một số bộ phận xấu gây ra. Một số hacker đã viết những đoạn chương trình phá hoại mà ta thường gọi với tên virus, trojan, spyware…và phát tán trên mạng, chỉ cần truy cập Internet thì những chương trình này sẽ xâm nhập vào máy tính của bạn. Có loại sẽ tự nhân bản làm cho tốn dung lượng ổ cứng nhưng có loại sẽ phá hủy hệ thống, làm hư cả hệ điều hành. Tệ hại hơn chúng có thể ăn cắp dữ liệu, làm rò rỉ thông tin, nhất là tài khoản của khách hàng ở các ngân hàng, gây tổn thất lớn cho các công ty, doanh nghiệp.
Gần đây, nhiều người sử dụng Internet ở Việt Nam tỏ ra bức xúc về việc một số mạng xã hội trực tuyến bị lợi dụng để đưa những thông tin có nội dung tuyên truyền chống phá Nhà nước Việt Nam, nói xấu chế độ,vi phạm quy định của pháp luật và đe dọa an ninh quốc gia. Những người này phần lớn là phần tử phản động ở nước ngoài lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của một số thanh niên trong nước nhằm lật đổ chế độ. Bên cạnh đó, có nhiều trang web đưa những tin tức, hình ảnh, video clip đồi trụy, thậm chí đưa hình ảnh của chính bản thân lên mạng để tìm kiếm đối tượng gây ảnh hưởng xấu đến đạo đức, lối sống của thanh niên, học sinh hiện nay. Vì vậy, mọi người sử dụng Internet cần tiếp thu thông tin có chọn lọc và cảnh giác trước những thông tin xấu.
Ở nhiều quốc gia, các nhà tâm lý học lại lưu ý đến tình trạng khẩn cấp phải đối phó của một chứng tật ham mê mới, đó là nghiện Internet. Nghiện Internet là một căn bệnh tâm lý nguy hiểm. Biểu hiện thường là quên thời gian, sao lãng ăn uống và ngủ; tức giận, căng thẳng, bồn chồn khi không thể lên mạng; biểu hiện trầm cảm, hay cáu giận và tách biệt với xã hội. Chơi Game trực tuyến là một dạng của nghiện Internet. Mới xuất hiện ở Việt Nam trong một vài năm trở lại đây nhưng với tốc độ phát triển như vũ bão, Game online nhanh chóng vươn lên thành loại hình giải trí được giới trẻ yêu thích nhất trong thời điểm hiện nay. Các “Game thủ” đang hao tốn quá nhiều thời gian, sức khỏe và tinh thần vào những trò chơi vô bổ. Khi đã lạm dụng, dù đó là những trò chơi nhẹ nhàng cho nữ giới đi nữa thì cũng gây ra những hệ lụy chứ chưa kể đến những game bạo lực và đồi trụy. Và tất nhiên, chơi Game chẳng phải là để phát triển cá tính hay sáng tạo, mà chỉ đem lại những ý tưởng lệch lạc với những hậu quả khó lường. Học sinh, sinh viên nghiện game online có những biểu hiện như xanh xao do thiếu ngủ, học lực yếu, sức khỏe kém sút, bị ảo tưởng …và nhiều em còn có hành vi bạo lực khi bắt chước các trò chơi trong game. Gần đây cũng có một số game thủ bị hoang tưởng đã chết do tự sát trong tình trạng mất kiểm soát. Đó là chứng bệnh tâm thần phân liệt thường hoang tưởng, bệnh trầm cảm. Không chỉ game bạo lực, hiện nay đang xuất hiện nhiều Game những hình ảnh nhân vật ăn mặc mát mẻ, “nghèo nàn”. Đây là vấn đề cảnh báo cho toàn xã hội cần can thiệp và ngăn chặn kịp thời vì tuổi trẻ hôm nay và mai sau.
Qua những lợi ích và tác hại của Internet nêu trên, ta nhận thấy một điều rằng nếu ta sử dụng đúng cách, có chọn lọc và có những biện pháp ngăn chặn những chương trình phá hoại thì Internet thật là tuyệt vời. Vì vậy, nhà nước cần phát triển nguồn nhân lực có tri thức, người lao động biết sử dụng Internet và từng bước tham gia “tương tác” với Internet phục vụ cho lợi ích của mình, nhân rộng các mô hình kinh doanh sáng tạo và thúc đẩy một môi trường cạnh tranh lành mạnh. Không những vậy,mọi người cần nâng cao nhận thức đúng đắn về Internet ngay cả người cung cấp dịch vụ và người sử dụng để Internet được phát triển và sử dụng hiệu quả, phục vụ cho tăng trưởng kinh tế xã hội và đời sống nhân dân.