Luyện Tập Cấu Tạo Từ Và Từ Loại / TOP 10 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 2/2023 # Top View

1. BT trong SGK

Bài 3. Trang 15 SGK

+ Cách chế biến: bánh rán, nướng, hấp, nhúng, tráng

+ Chất liệu làm bánh: nếp, tẻ, khoai, ngô, sắn, đậu xanh

+ Tính chất của bánh: dẻo, xốp, phồng

+ Hình dáng của bánh: gối, quấn thừng, tai voi

– Miêu tả tiếng khóc của người

– Những từ láy cùng tác dụng: nức nở, sụt sùi, rưng rức…

Ruộng nương, ruộng rẫy, nương rẫy, ruộng vườn, vườn tược, nương náu, đền chùa, đền đài, miếu mại, lăng tẩm, lăng kính, lăng loàn, lăng nhăng.

* Từ láy: Lăng loàn, lăng nhăng, miếu mạo, ruộng rẫy.

* Từ ghép: Ruộng nương, nương rẫy, vườn tược, đình chùa, lăng tẩm, lăng kính

Bài 2: Cho trước tiếng: Làm

Hãy kết hợp với các tiếng khác để tạo thành 5 từ ghép 5 từ láy.

* 5 từ ghép: làm việc, làm ra, làm ăn, làm việc, làm cho

*5 từ láy: Làm lụng, làm lành, làm lẽ, làm lấy, làm liếc

Bài 3: Phân loại từ trong đoạn văn

Tỉnh dậy, Lang Liêu mừng thầm. Càng ngẫm nghĩ, chàng càng thấy lời thầm nói đúng. Chàng bèn chẹn chọn thứ gạo nếp thơm lừng trắng tinh. Hạt nào hạt nấy tròn mẩy đem vo thật sạch, lấy đậu xanh, thịt lợn làm nhân dùng lá dong trong vườn gói thành hònh vuông, nấu một ngày một đêm thật nhừ.

*Từ ghép: mừng thầm, ngẫm nghĩ, gạo nếp, thơm lừng, trắng tinh, đậu xanh, thịt lợn, lá dong, hình vuông (chú ý/l hai tiếng khi đọc liền nhau)

Xe, hoa -b) Hãy tạo ra từ ghép

Bài 5: Viết một đoạn văn khác câu nêu cảm nhận của em về nguồn gốc dân tộc Việt Nam sau khi đọc truyện “Con Rồng cháu Tiên” trong đoạn văn có sử dụng từ láy.

Bài 1: Đọc câu sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:

[…] Người Việt Nam ta – con cháu vua Hùng – khi nhắc đến nguồn gốc của mình, thường xưng là con Rồng, cháu Tiên.

a) Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu cấu tạo từ nào?

b) Tìm những từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc trong câu trên.

c) Tìm thêm các từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc theo kiểu: Con cháu, anh chị, ông bà…

Trả lời:

a) Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu từ ghép.

b) Từ đồng nghĩa với nguồn gốc: Cội nguồn, gốc gác, tổ tiên, nòi giống, gốc rễ…

c) Từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc: Cậu mợ, cô dì, chú cháu, anh em, cha con, vợ chồng…

Bài 2. Hãy nêu quy tắc sắp xếp các tiếng trong từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc.

Trả lời:

Khả năng sắp xếp:

– Theo giới tính (nam, nữ): Ông bà, cha mẹ, cậu mợ, chú thím…

– Theo bậc (trên dưới): Bác cháu, chị em, dì cháu, bà cháu, mẹ con..

Bài 3: Tên các loại bánh đều được cấu tạo theo công thức “bánh + x”: Bánh rán, bánh nếp, bánh dẻo, bánh nướng, bánh gối… Theo em, các tiếng đứng sau (kí hiệu x) trong những từ ghép trên có thể nêu những đặc điểm gì để phân biệt các thứ bánh với nhau? Hãy nêu ý kiến của em bằng cách điền những tiếng thích hợp vào các chỗ trống trong bảng thuộc bài tập 3 SGK -tr, 15.

Trả lời:

Tên các loại bánh được cấu tạo theo công thức: Bánh + X

– Tiếng sau có thể nêu:

+ Cách chế biến

+ Chất liệu,

+ Tính chất của bánh

+ Hình dáng của bánh.

Bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng, bánh tráng…

Bài 4: Từ láy in đậm trong câu sau miêu tả cái gì?

Nghĩ tủi thân, công chúa út ngồi khóc thút thít.

Hãy tìm những từ láy khác có cùng tác dụng ấy.

Trả lời:

Từ láy thút thít miêu tả tiếng khóc của người.

– Những từ láy cũng có tác dụng miêu tả đó là: Nức nở, sụt sùi, rưng rức, tức tưởi, nỉ non, ti tỉ…

Bài 5: Thi tìm nhanh các từ láy:

a) Tả tiếng cười b) Tả tiếng nói c) Tả dáng điệu.

Trả lời:

Các từ láy:

a) Tả tiếng cười: Khúc khích, sằng sặc, hô hố, ha hả, khanh khách…

b) Tả tiếng nói: Khàn khàn, nhè nhẹ, thỏ thẻ, oang oang, trong trẻo…

c) Tả dáng điệu: Lừ đừ, lả lướt, nghênh ngang, ngông nghênh…

st

VD: Đất, bàn,…

2. Từ là đơn vị có nghĩa nhỏ nhất dùng để đặt câu

VD: Mùa xuân, sách vở,…

3. Sơ đồ phân loại từ theo cấu tạo 4. Các phân định ranh giới từ (Phân định từ đơn với từ phức)

-Cách 1: Dùng thao tác chêm xen

-Cách 2: Xét xem trong tổ hợp ấy có yếu tố nào chuyển nghĩa hay mờ nghĩa gốc không

VD: Chim chóc, xe cộ,…

-Cách 3: Xét xem tổ hợp ấy có nằm trong thế đối lập không ,nếu có thì đấy là kết hợp củ 2 từ đơn

5. Phân biệt từ láy với từ ghép

-Nếu các tiếng trong từ có cả quan hệ về nghĩa và về âm thì ta xếp vào từ ghép

VD: mặt mũi, phẳng lặng, mơ mộng,…

-Nếu các từ chỉ còn 1 tiếng có nghĩa , còn 1 tiếng đã mất nghĩa nhưng 2 tiếng không có quan hệ về âm thì ta xếp vào nhóm từ ghép.

VD: Xe cộ, tre pheo, gà qué, chợ búa,…

-Nếu các từ chỉ còn 1 tiếng có nghĩa, còn 1 tiếng đã mất nghĩa nhưng 2 tiếng có quan hệ về âm thì ta xếp vào nhóm từ láy

VD: chim chóc, đất đai, tuổi tác , thịt thà, cây cối ,máy móc,…

II. Phân loại từ theo nhóm nghĩa

SƠ ĐỒ PHÂN LOẠI TỪ THEO NHÓM NGHĨA

1. TỪ ĐỒNG NGHĨA a. KN:

b. PL: 2 loại

-TĐN hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau

VD: xe lửa với tàu hỏa, con lợn với con heo

– TĐN không hoàn toàn: Là các từ tuy cùng nghĩa nhưng vẫn khác nhau phần nào sắc thái biểu cảm ( biểu thị cảm xúc , thái độ ) hoặc cách thức hành động.

VD: mất, chết, toi mạng, hy sinh

2. TỪ TRÁI NGHĨA a. KN:

VD: đúng với sai, khóc và cười,…

TD: Việc đặt các từ trái nghĩa bên cạnh nhau có tác dụng làm nổi bật những sự vật, sự việc, hoạt động, trạng thái,…. đối lập nhau.

Lưu ý

– Một từ có thể có nhiều từ trái nghĩa với nó, tuỳ theo từng lời nói hoặc câu văn khác nhau.

-Sự đối lập về nghĩa phải đặt trên một cơ sở chung nào đó.

VD: : Với từ “nhạt” :

3. TỪ ĐỒNG ÂM a. KN:

VD: Kho trong nhà kho và kho cá

Lưu ý

-Muốn hiểu được nghĩa của các từ đồng âm, cần đặt các từ đó vào lời nói hoặc câu văn cụ thể .

-Dùng từ đồng âm để chơi chữ : Là dựa vào hiện tượng đồng âm, tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.

4. TỪ NHIỀU NGHĨA a. KN:

VD: Với từ “Ăn”:

-Ăn cơm:đưa thức ăn vào cơ thể (nghĩa gốc).

-Ăn cưới : Ăn uống nhân dịp cưới.

-Ăn ảnh : Vẻ đẹp được tôn lên trong ảnh.

-Tàu ăn hàng : Tiếp nhận hàng để chuyên chở.

-Sông ăn ra biển : Lan ra, hướng đến biển.

-Sơn ăn mặt : Làm huỷ hoại dần từng phần.

1. Các kiểu câu 2. Các kiểu câu kể

Tìm từ phân loại được từ đơn, từ phức; từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm, từ nhiều nghĩa theo yêu cầu của bài tập trong SGK.

II. Đồ dùng dạy học:

-Định nghĩa từ đơn, từ phức ( viết bảng phụ)

-Bảng phụ ghi định nghĩa từ đồng nghĩa, từ nhiều nghĩa, từ đồng âm.

III. Các hoađộng dạy học chủ yếu:

Thứ ngày tháng năm TIẾT: LUYỆN TỪ VÀ CÂU ÔN TẬP VỀ TỪ VÀ CẤU TẠO TỪ I.Mục tiêu: -Tìm từ phân loại được từ đơn, từ phức; từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm, từ nhiều nghĩa theo yêu cầu của bài tập trong SGK. II. Đồ dùng dạy học: -Định nghĩa từ đơn, từ phức ( viết bảng phụ) -Bảng phụ ghi định nghĩa từ đồng nghĩa, từ nhiều nghĩa, từ đồng âm. III. Các hoađộng dạy học chủ yếu: Hoạt động GV Hoạt động HS 1.Ổn định: -Cho hs hát 2. Kiểm tra: -Gọi hs lên bảng làm bài tập 3 tiết trước. -Nhận xét – Ghi điểm. 3.Giới thiệu bài: Ôn tập về từ và cấu tạo từ. *Hoạt động 1: Củng cố về câu tạo từ Bai1: Gọi HS nêu y/c bài 1. +Trong TV lớp 4 có những kiểu cấu tạo từ như thế nào? – Cho HS làm việc theo cặp. Mời HS trình bày kết quả. -nhận xét – tuyên dương. A) Đánh: đánh cờ, đánh giặc, đánh trống,… Bài 2: Gọi hs nêu yêu cầu bài tập và cho hs là việc cá nhân. Bài 3: Gọi hs nêu yêu cầu bài tập và cho hs làm việc theo nhóm. Mời hs trình bày kết quả. 4:củng cố Gọi hs nêu yêu cầu bài tập. Cho hs làm việc cá nhân. Mời Hs trình bày kết quả. -Nhận xét – tuyên dương. 5.Nhận xét- dặn dò: -Chốt lại bài -Nhận xét tiết học – Hát -Hs làm bài -Từ đơn: gồm 1 tiếng -Từ phức gồm hai hay nhiều tiếng -Từ phức gồm 2 loại từ ghép và từ láy Từ đơn Từ phức Từ ghép Từ láy Từ ở trong khổ thơ Hai, bước, đi, trên, cát, ánh, biển, xanh,… Cha con, mặt trời, chắc nịch Rực rỡ, lênh khênh Từ tìm thêm Nhà, cây, hoa, dừa, chó,… Trái đất, hoa súng, … Nhỏ nhắn, lao xao,… A) Đánh: đánh cờ, đánh giặc, đánh trống,…nhiều nghĩa B) Trong veo, trong vắt, trong xanh đồng nghĩa C) Đậu: thi đậu, chim đậu, xôi đậu, đồng âm -HS trình bày kết quả Đáp án: Có mới nơ cũ, xấu gỗ tốt nước sơn, mạnh dùng sức yếu dùng mưu. Rút kinh nghiệm: