Bạn đang xem bài viết Cơ Sở Vật Lý Của Y Học Hạt Nhân được cập nhật mới nhất trên website Nhatngukohi.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Cơ sở vật lý của y học hạt nhân
NHẮC LẠI VÀI NÉT VỀ CẤU TRÚC NGUYÊN TỬ
Nguyên tử là phần tử nhỏ nhất của một nguyên tố không thể chia tách được bằng phương pháp hoá học.
Theo mô hình cấu trúc của BOHR-RUTHERFORD nguyên tử gồm có nhân và lớp vỏ điện tử bao quanh.
p: điện tích +1 tương đương 1,6.10-19C; mp = 938,2 Mev, hay 1,007276u, = 1836 me (u: đơn vị khối lượng nguyên tử).
n: được phát hiện năm 1932, điện tích = 0; mn = 939,5 Mev; (khối lượng tuyệt đối = 1,6747.10-27 kg); = 1,008665u = 1838 me
Trong nhân neutron có thể chuyển thành proton và proton có thể chuyển thành neutron:
n → p + e- + g
p → n + e+ + g
e: electron là hạt cơ bản được THOMPSON phát hiện năm 1897, có điện tích âm = 1,602×10-19C (Coulomb); me = 9,108.10-31kg hay 0,000548u hay 0,511Mev (1u = 1,66.10 -27kg = 931,4 Mev).
Mỗi nhân nguyên tử có một số lượng nhất định p bằng số thứ tự Z, tổng số n+p = A gọi là số khối. Để ký hiệu một nguyên tố X, viết như sau: ZXA (chẳng hạn 2He4; 3Li7) hoặc thông dụng là: AX . Thí dụ: 131I 99mTc.
Các đồng vị giống nhau về tính chất hoá học nhưng khác nhau về đặc tính vật lý, được xếp vào cùng một ô trong bảng tuần hoàn Menđêlêep. Chẳng hạn carbon có 3 đồng vị: 6C12, 6C13 6C14 ; Oxy có 3 đồng vị 8O16, 8O17, 8O18…
Điện tử được phân bố và chuyển động trên quỹ đạo với xác suất nhất định. Quỹ đạo gần nhân nhất được gọi là quỹ đạo K, sau đó là quỹ đạo L, M, N…Mỗi quỹ đạo chỉ chứa một số lượng điện tử nhất định, quỹ đạo K chỉ chứa tối đa là 2, quỹ đạo L tối đa là 8. Sự phân bố số lượng điện tử tuân theo quy luật 2n2.
Trong nguyên tử, điện tử có hai dạng năng lượng: động năng bằng năng lượng của vận tốc trên quỹ đạo, thế năng bằng năng lượng do vị trí của điện tử so với nhân, càng cách xa nhân thì thế năng càng lớn. Điện tử ở quỹ đạo ngoài sẽ có thế năng lớn hơn (và cả động năng) so với điện tử quỹ đạo trong. Năng lượng điện tử được tính bằng đơn vị điện tử vôn (electronvolt, eV). Nếu giữa hai điện cực chênh nhau một điện thế là 1000V thì điện tử sẽ có năng lượng là 1000 eV, hoặc viết là 1keV. 1eV=1,602×10 ‑19J.
HIỆN TƯỢNG PHÓNG XẠ
Không bao lâu sau phát minh của Roentgen về các tia mang tên ông, năm 1896 Becquerel đã tìm ra hiện tượng phóng xạ tự nhiên khi quan sát thấy muối uran và những hợp chất của nó có tính phát ra những tia không nhìn thấy được và có sức đâm xuyên khá mạnh. Năm 1902 Curi tìm ra đồng vị phóng xạ Radi, năm 1932 người ta xác nhận sự tồn tại của neutron và dùng neutrron bắn phá các hạt nhân khác sẽ thu được các hạt nhân phóng xạ mới.
Hiện tượng phóng xạ là hiện tượng hạt nhân nguyên tử biến đổi để trở thành một hạt nhân nguyên tử khác hoặc ở trạng thái năng lượng khác, trong quá trình biến đổi đó hạt nhân phát ra những tia có năng lượng lớn gọi là các tia phóng xạ hay bức xạ hạt nhân.
Hiện nay người ta đã tìm được trên 300 đồng vị bền, 60 đồng vị phóng xạ sẵn có trong tự nhiên, gần 3000 đồng vị phóng xạ nhân tạo.
Người ta đã tìm ra 3 dãy nguyên tố phóng xạ: Thorium; Uranium; Actinium; và tìm ra bằng phương pháp nhân tạo dãy Neptunium.
Thorium 232Th → 208Pb
Actinium 235U → 207Pb
Uranium 238U → 206Pb
Neptunium 241Pu → 209Bi
Các dạng phân rã phóng xạ.
Có nhiều cách phân rã phóng xạ, tuỳ thuộc vào trạng thái nguyên thuỷ của nhân không ổn định, nghĩa là tuỳ thuộc vào nhân thiếu hụt p hay n.
Thí dụ: 238U → 4 α + 234Th
Để biểu diễn ngắn gọn hiện tượng phóng xạ, người ta dùng sơ đồ phân rã phóng xạ. Trên sơ đồ người ta ghi kí hiệu của hạt nhân trước và sau khi xảy ra phân rã phóng xạ, chu kỳ bán rã của quá trình và phần trăm xác suất của mỗi dạng phân rã. Trạng thái cơ bản của hạt nhân trước và sau khi phân rã được biểu diễn bằng vạch đậm nét nằm ngang. Quá trình phân rã dẫn đến tạo thành hạt nhân mới có điện tích lớn hơn hạt nhân ban đầu được kí hiệu bằng mũi tên đi xuống và hướng sang phải. Nếu hạt nhân mới có điện tích nhỏ hơn hạt nhân ban đầu thì quá trình phân rã được ký hiệu bằng mũi tên đi xuống hướng về bên trái. Còn quá trình phân rã mà không làm thay đổi điện tích của hạt nhân được ký hiệu bằng mũi tên hình sóng, đi xuống thẳng đứng.
Chẳng hạn Radi phân rã chuyển thành radon theo sơ đồ chuyển mức năng lượng như sau:
Phân rã beta (β): là quá trình hạt nhân biến đổi để trở thành một hạt nhân khác có cùng số khối nhưng điện tích thay đổi D Z = ±1 và phát ra một hạt là pozitron hay electron.
Phân rã β -: Khi có dư neutron, nhân không ổn định, phải tìm cách giải phóng neutron dư đó mới ổn định được. Làm bật neutron ra khỏi nhân là rất khó vì không đủ năng lượng, bởi vậy thông thường theo luật tương tác các lực yếu, nhân sẽ chuyển neutron thành proton và giải phóng ra một điện tử (beta âm) và phản neutrino. Phản neutrino là một phản hạt của neutrino. Cả hai đều không có trọng khối và có vận tốc bằng vận tốc ánh sáng.
n → p + e- + g (phản neutrino)
Nhân mới tạo thành được thêm proton, sẽ dịch chuyển sang bên phải 1ô trong bảng tuần hoàn của Menđêlêep, trở thành nhân khác so với ban đầu:
ZXA →Z+1YA
ví dụ: 15P32 →16S32
Số Z tăng 1, số A không đổi, hạt phản neutrino không có trọng lượng, không có điện tích, không có vai trò gì trong y học hạt nhân nên không cần quan tâm đến.
32P phát xạ beta đơn thuần được dùng trong mục đích điều trị, liều hấp phụ lớn để diệt tế bào ung thư.
Phân rã beta âm có thể kèm theo bức xạ gamma. Trường hợp này xảy ra khi nhân mới tạo thành chưa thật ổn định (cận bền vững). Ví dụ điển hình là 60Co, một nguồn phóng xạ thường dùng trong y học:
Phân rã β+: Hiện tượng này xảy ra khi nhân có quá nhiều p, tức là thiếu hụt neutron và như vậy phải chuyển 1 proton thành neutron, 1 positron (β +) và 1 neutrino.
Sơ đồ phân rã beta dương là sơ đồ chuyển trái. Nhân con được tạo ra sẽ ít hơn nhân mẹ 1 proton, nên sẽ dịch chuyển 1 ô về bên trái của bảng tuần hoàn.
Các hạt beta dương cũng có phổ năng lượng liên tục. Positron không thể tồn tại khi ở trạng thái tĩnh, vì vậy khi hết động năng nó sẽ kết hợp với 1 điện tử chuyển từ hạt sang sóng điện từ dưới dạng 2 bức xạ gamma 0,511 MeV theo 2 hướng khác nhau.
Năng lượng cần để có phân rã β + tối thiểu là 1,022MeV. Trong phân rã β +, năng lượng dư có thể phát gamma kèm theo. Phân rã beta dương thường xảy ra với những nuclit có Z thấp, có trong thành phần cơ thể người như Carbon, Oxygen, Nitrogen là những chất dễ tạo ra các nuclit beta dương. Các chất này được dùng nhiều trong chẩn đoán bằng PET.
15O phát β+ (99,9%), Emax = 1,72MeV
13N phát β + (100%), Emax = 1,19MeV
11C phát β + (99%), Emax = 0,96MeV
Phân rã phát xạ tia gamma:
Một nhân bị kích thích sẽ nhanh chóng trở về trạng thái cơ sở, thời gian thường là 10-15 đến 10-20giây. Người ta dùng khái niệm nửa đời (half life) để chỉ thời gian tồn tại một nửa của trạng thái nhân bị kích thích, thời gian ấy vào khoảng 10-15 giây. Tuy vậy cũng có một số ít trường hợp nửa đời kéo dài hàng giây, hàng giờ hoặc hàng ngày. Trạng thái đó được gọi là trạng thái cận ổn định (metastable). Trong những trường hợp này, nhân bị kích thích dừng lại ở mức 2 rồi mới trở về trạng thái cơ sở. Technetium-99m (99mTc) hay dùng trong y học là điển hình của nhóm các chất cận ổn định.
QUY LUẬT PHÂN RÃ PHÓNG XẠ
Trong một nguồn phóng xạ, số hạt nhân phóng xạ giảm dần theo thời gian. Ta thiết lập quy luật đó.
Giả sử ở thời điểm t, số hạt nhân phóng xạ chưa phân rã là N. Sau thời gian dt, số đó trở thành N – dN vì có dN hạt nhân đã phân rã. Độ giảm số hạt nhân chưa phân rã – dN tỉ lệ với N và dt.
– dN = lNdt
Trong đó hệ số tỉ lệ l tuỳ thuộc vào chất phóng xạ và được gọi là hằng số phân rã. Theo định nghĩa, l là xác suất phân rã của từng hạt nhân trong một đơn vị thời gian. Do đó: dN/N = – ldt.
Thực hiện phép tích phân ta được: N = Noexp (-lt).
Trong đó: N = số nhân phóng xạ ở thời điểm t.
N0 = số nhân phóng xạ ở thời điểm ban đầu.
l = hằng số phân rã; t = thời gian.
Để phân biệt tốc độ phân rã nhanh, chậm của các chất phóng xạ, người ta đưa ra khái niệm T1/2 (thời gian bán rã), là thời gian mà N0 giảm đi một nửa.
N = No/2 = Noexp (-lT1/2).
T1/2 = ln2/l = 0,693/l
Để biểu thị một cách định lượng về một chất đồng vị phóng xạ, người ta dùng khái niệm hoạt độ (activity), thường ký hiệu bằng chữ A.
A = lN
Đơn vị đo hoạt độ là curie (Ci), millicurie (mCi), microcurie (mCi) hoặc theo quy định của SI (system international), đơn vị đo là becquerel (Bq). Đơn vị Bq rất nhỏ, vì vậy thường dùng kilobecquerel (kBq), megabecquerel (MBq).
1Ci=3,7x1010phân rã /giây; 1mCi=3,7x107phân rã /giây.
1mCi =3,7x104phân rã /giây; 1Bq=1phân rã /giây.
CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẾ TẠO HẠT NHÂN PHÓNG XẠ.
Hầu hết các hạt nhân phóng xạ tự nhiên đã được tìm thấy. Các hạt nhân này thường có đời sống quá dài nên không thích hợp cho sử dụng trong y học hạt nhân. Các hạt nhân phóng xạ sử dụng trong y học phải có thời gian bán huỷ vật lý đủ ngắn, năng lượng vừa phải để tránh liều hấp thụ không có lợi cho bệnh nhân. Những hạt nhân này đều được sản xuất bằng phương pháp nhân tạo.
Hệ thống sinh xạ.
Chất đồng vị phóng xạ nào có đời sống tương đối ngắn sẽ được áp dụng thuận lợi trong chẩn đoán. Nhưng việc chuyên chở chất phóng xạ đời sống ngắn từ nơi sản xuất tới cơ sở y học hạt nhân sẽ rất khó khăn. Vì vậy người ta phải chế tạo ra các bình sinh xạ (generator), chúng được vận chuyển một cách dễ dàng đến nơi tiêu dùng, khi nào cần thì tách chiết để lấy ra chất phóng xạ dùng cho chẩn đoán hoặc điều trị. Bình sinh xạ hay dùng trong y học hạt nhân là 99Mo/99mTc. Molybden-99 là chất có T1/2=66h, khi phân rã beta sẽ thành 99mTc ở nhiều trạng thái khác nhau, trong đó có trạng thái ổn định muộn, ký hiệu là 99mTc. Chất 99mTc có T1/2 =6h, được dùng nhiều trong y học hạt nhân, vì đời sống không quá dài, cũng không quá ngắn và năng lượng 140 keV đủ để ghi hình tốt mà không quá mạnh, không gây tổn hại đến các mô trong cơ thể như một số chất đồng vị phóng xạ khác.
Những tính chất cơ bản của một hệ sinh xạ:
Hạt nhân con được sinh ra với độ tinh khiết hoá phóng xạ và hạt nhân phóng xạ cao.
Phải an toàn, đơn giản trong thao tác
Vô khuẩn, không có pyrogen
Khả năng tách chiết dễ, đa dạng.
Đời sống hạt nhân phóng xạ con phải ngắn hơn 24 giờ.
Thời gian đạt tới tối đa (Tmax) của chất con được tính theo công thức:
Tmax = [3,312xT1T2/(T1-T2)] log(T1/T2) = [2,303/(l2 -l1)] log (l2/l1)
Trong bình sinh xạ Mo-Tc, người ta cho 99Mo hấp thụ vào cột alumina (Al2O3), từ đó dùng dung dịch nước muối sinh lý tách chiết ra Tc, chất chiết ra gồm Tc trạng thái ổn định muộn, Tc trạng thái kích thích khác và cả Tc ở trạng thái cơ bản ổn định. Sau khi đã chiết ra, hàm lượng Tc trong cột alumina giảm đi 80%, rồi lại tăng dần lên và đạt tối đa vào lúc 23h sau (thấp hơn lần thứ nhất) và cứ như vậy sau mỗi chu kỳ 23h lại lấy được Tc ở mức cao nhất, nhưng giảm dần.
Chế tạo từ lò phản ứng.
Lò phản ứng bao giờ cũng có một số lượng lớn neutron, vì vậy rất dễ tạo ra các nuclit phóng xạ có dư neutron (phân rã beta âm). Đại đa số các nhân phóng xạ thường dùng trong YHHN là các chất được chế từ lò phản ứng.
Chế tạo từ máy gia tốc vòng.
Các máy gia tốc hạt tích điện được chia thành hai nhóm dựa trên phương pháp gia tốc, đó là gia tốc thẳng và gia tốc vòng. Gia tốc hạt trong cả 2 nhóm được thực hiện do lực hút tĩnh điện giữa các hạt tích điện và ống tích điện trái dấu được ngăn cách nhau bằng bộ phận cách điện.
Máy gia tốc vòng có thể bắn các proton, deutron hoặc hạt alpha vào trong nhân và vì vậy sẽ tạo được những nuclit có dư proton, các chất phân rã beta dương hoặc bắt điện tử. Ví dụ: nuclide 127I khi được bắn vào một proton 60 MeV, nó sẽ phóng ra 5 neutron chuyển thành 123Xe, sau đó qua phân rã beta dương và bắt điện tử chuyển thành 123I, được dùng để ghi hình rất tốt trên máy SPECT. Phương trình diễn biến như sau:
127I (p,5n) →123Xe → 123 I
Hoặc đối với 67Ga: 68Zn (p, 2n)→ 67Ga
TƯƠNG TÁC CỦA BỨC XẠ ION HOÁ VỚI VẬT CHẤT
Với những photon thường dùng trong y học, mức năng lượng từ 50 keV đến 5 MeV, sẽ có ba quá trình tương tác xảy ra: tán xạ compton, hấp thu quang điện và hiệu ứng tạo cặp.
Hiệu ứng quang điện.
Photon tương tác với điện tử quỹ đạo lớp trong (K hoặc L), truyền toàn bộ năng lượng (hn) cho điện tử, kết quả điện tử bị bắn ra khỏi nguyên tử (gọi là quang điện tử) với động năng Ed:
E g = hn = Eq - Ed (Eq là công thoát; Ed là động năng).
Hiệu ứng quang điện không thể xảy ra đối với điện tử tự do.
Hấp thu quang điện là hiện tượng rất thuận lợi cho việc ghi hình YHHN, vì có thể chặn các photon đó để tạo ra dòng điện tử một cách dễ dàng. Tinh thể NaI, các collimator chì…đều làm dừng các photon, các điện tử bật ra được thu nhận và khuếch đại trong hệ thống ghi hình của máy SPECT.
Tán xạ Compton.
Năng lượng photon tán xạ và electron thứ cấp được tính theo công thức:
Eg2 = Eg1/[1 + (1- cosq) Eg1/511] (keV)
Ee = Eg1 - Eg2
Tán xạ compton gây nhiều bất lợi cho chẩn đoán YHHN vì những tán xạ đó làm nhiễu, khó định vị nơi xuất phát, đồng thời làm mờ hình ảnh ghi được. Người ta có thể khống chế tán xạ compton bằng cách giới hạn trong một khung cửa sổ nhất định, không cho các bức xạ yếu lọt qua, tuy nhiên cũng không thể loại trừ được hoàn toàn.
Sự tạo cặp.
Khi photon đi vào vùng điện trường của nhân nguyên tử, sẽ chuyển từ dạng sóng sang dạng hạt và hạt sẽ được tạo thành là: electron, positron, có động năng: E e+p = hn – 2m0C2.
Tài liệu tham khảo
Giáo trình Y học hạt nhân, Học viện Quân y, 2010.
Brenda Walker, Peter Farritt: Basic physics of nuclear medicineIn Basic science, section 8, p. 1279 – 1289
Kieran Maher (2006): Basic physics of Nuclear Medicine.,from Wikibooks, 2006
Tại Sao Chúng Ta Vật Lý Học, Dù Sao? ·
Đối với các nhà khoa học (hoặc nhà khoa học tham vọng), câu hỏi về lý do tại sao để nghiên cứu khoa học không cần phải được trả lời. Nếu bạn là một trong những người khoa học, thì không có lời giải thích là bắt buộc. Rất có thể rằng bạn đã có ít nhất một số các cần thiết để theo đuổi sự nghiệp như vậy, và toàn bộ các điểm nghiên cứu là để đạt được những kỹ năng mà bạn chưa có.
Tuy nhiên, đối với những người đang theo đuổi một nghề nghiệp trong các ngành khoa học, hoặc trong công nghệ, nó có thể thường xuyên cảm thấy như thể các khóa học khoa học của bất kỳ sọc là một sự lãng phí thời gian của bạn. Các khóa học trong các ngành khoa học vật lý, đặc biệt, có xu hướng được tránh bằng mọi giá, với các khóa học trong sinh học đang diễn ra của họ để điền yêu cầu khoa học cần thiết.
Những lợi ích của một nền giáo dục khoa học có thể thấy rõ trong mô tả này của khoa học bởi nhà vật lý lượng tử nổi tiếng Richard Feynman:
Khoa học là một cách để dạy như thế nào một cái gì đó trở nên được biết đến, những gì không được biết, đến mức độ nào điều được biết (cho không có gì được biết đến hoàn toàn), làm thế nào để xử lý nghi ngờ và không chắc chắn, những gì các quy tắc của bằng chứng là, làm thế nào để suy nghĩ về thứ để phán đoán có thể được thực hiện, làm thế nào để phân biệt được sự thật từ gian lận, và từ chương trình.
Câu hỏi đặt ra sau đó trở thành (giả sử bạn đồng ý với những giá trị của cách trên suy nghĩ) như thế nào hình thức tư duy khoa học có thể được truyền đạt khi dân số. Cụ thể, Trefil trình bày một tập hợp các ý tưởng lớn mà có thể được sử dụng để tạo cơ sở hiểu biết khoa học này – nhiều người trong số đó được bắt nguồn từ khái niệm vững chắc của vật lý.
Trefil đề cập đến phương pháp “vật lý đầu tiên” được trình bày bởi 1988 Nobel Laureate Leon Lederman trong cải cách giáo dục trụ sở tại Chicago của mình. phân tích Trefil là rằng phương pháp này đặc biệt hữu ích cho sinh viên (độ tuổi đi học tức là cao) trở lên, trong khi ông tin rằng truyền thống sinh học chương trình đào tạo đầu tiên là thích hợp cho sinh viên (trường tiểu học & trung) trẻ.
Nói tóm lại, phương pháp này nhấn mạnh ý tưởng rằng vật lý là cơ bản nhất của khoa học. Hóa học được áp dụng vật lý, sau khi tất cả, và sinh học (theo mẫu hiện đại của nó, ít nhất) là cơ bản áp dụng hóa học. Bạn có thể, tất nhiên, mở rộng ra ngoài đó vào các lĩnh vực cụ thể hơn: động vật học, sinh thái và di truyền là tất cả các ứng dụng hơn nữa của sinh học, ví dụ.
Nhưng điểm là tất cả các khoa học có thể, về nguyên tắc, được giảm xuống đến các khái niệm vật lý cơ bản như . Trong thực tế, đây là cách vật lý phát triển trong lịch sử: nguyên tắc cơ bản của vật lý được xác định bằng Galileo khi sinh vẫn bao gồm các lý thuyết khác nhau của thế hệ tự phát, sau khi tất cả.
Do đó, nền tảng một nền giáo dục khoa học trong vật lý làm cho cảm giác hoàn hảo, bởi vì nó là nền tảng của khoa học. Từ vật lý, bạn có thể mở rộng một cách tự nhiên vào các ứng dụng chuyên biệt hơn, đi từ nhiệt động lực học và vật lý hạt nhân vào hóa học, ví dụ, và từ cơ và các nguyên tắc vật lý nguyên liệu vào kỹ thuật.
Con đường không thể đi theo suốt trong chiều ngược lại, đi từ một kiến thức về sinh thái thành một kiến thức về sinh học thành một kiến thức về hóa học và vân vân. Nhỏ hơn các tiểu chủng loại kiến thức bạn có, càng ít nó có thể được khái quát hóa. Các tổng quát hơn những kiến thức, càng có nhiều nó có thể được áp dụng cho các tình huống cụ thể. Như vậy, những kiến thức cơ bản của vật lý sẽ là những kiến thức khoa học hữu ích nhất, nếu ai đó đã phải chọn các khu vực nghiên cứu.
Và tất cả những điều này có ý nghĩa bởi vì vật lý là nghiên cứu của vật chất, năng lượng, không gian và thời gian, mà không có nó thì sẽ không có gì tồn tại để phản ứng hoặc phát triển hoặc sống hoặc chết. Toàn bộ vũ trụ được xây dựng dựa trên các nguyên tắc tiết lộ bởi một nghiên cứu về vật lý.
Các nhà khoa học (và các nhà vật lý đặc biệt) có xu hướng được khá tốt làm tròn trong lợi ích của họ. Các ví dụ điển hình là các bậc thầy vĩ cầm-chơi vật lý, . Một trong số ít những trường hợp ngoại lệ có lẽ là sinh viên y khoa, người thiếu sự đa dạng do nhiều hạn chế về thời gian so với sự thiếu quan tâm.
Một nắm vững khoa học, mà không cần bất kỳ nền tảng trong phần còn lại của thế giới, cung cấp rất ít hiểu biết về thế giới, chứ chưa nói đến sự đánh giá cao cho nó. các vấn đề chính trị hay văn hóa không có trường hợp trong một số loại chân không khoa học, nơi các vấn đề lịch sử và văn hóa cần phải được tính đến.
Nội dung này được quy định trong hợp tác với Hội đồng 4-H Quốc. Các chương trình khoa học 4-H cung cấp giới trẻ cơ hội để tìm hiểu về STEM thông qua vui chơi, thực hành các hoạt động và các dự án. Tìm hiểu thêm bằng cách truy cập trang web của họ.
9 Lợi Ích Và Bất Lợi Của Việc Học Tại Nhà So Với Việc Học Tại Trường Của Trẻ
Bạn cảm thấy không đành lòng khi phải đánh thức con dậy vào mỗi sáng sớm và sau đó vội vã đưa con tới trường. Đứa trẻ thì cảm thấy chán nản và phải xa cách bố mẹ chúng. Vẻ mặt đáng thương và tội nghiệp của con khi để con ở lại trường học khiến bạn cảm thấy áy náy và khó chịu cả ngày cho tới khi con đi học về, nhưng điều đó lại lặp lại vào những ngày tiếp theo đó.
Đã bao nhiêu lần bạn ước rằng mình không phải cho con học tại trường? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn có thể không phải cho con tới trường học và thay thế bằng một hình thức giáo dục khác? Đó có thể là việc dạy học tại nhà.Các bậc cha mẹ có suy nghĩ tân tiến tìm kiếm những phương pháp giáo dục thay thế cho việc học tại trường học, và học tại nhà là một trong những phương pháp thay thế như vậy. Tất nhiên là bạn sẽ cần phải có thời gian và sự kiên nhẫn để làm được điều này.
Việc cho con học tại trường hay tại nhà là một chủ đề gây nhiều tranh cãi, để hiểu hơn về lợi ích và bất cập của từng phương pháp giáo dục, hãy tìm hiểu những thuận lợi và bất lợi của việc dạy con học tại nhà dưới đây để đưa ra quyết định đúng đắn.
Dạy học tại nhà là gì?
“Giáo dục không phải là học thuộc những điều hiển nhiên, giáo dục là huấn luyện khả năng tư duy.” – Albert Einstein
Giáo dục tại nhà đề cập đến việc dạy trẻ tại nhà. Dạy học tại nhà là hình thức giáo dục hợp pháp tại một số quốc gia trên thế giới gồm có Anh, Mỹ và các quốc gia khác. Việc không thỏa mãn với chương trình giảng dạy , phương pháp giảng dạy và các vấn đề tôn giáo là một số lý do khiến các bậc phụ huynh lựa chọn việc không đưa con tới trường.
Cũng như hệ thống trường công và trường tư, học tại nhà cũng có những thuận lợi và bất lợi của nó. Nhưng hình thức giáo dục nào là tốt nhất cho con bạn? Bạn nghĩ thế nào nếu việc học tại nhà tốt hơn và mang lại hiệu quả hơn cho bạn và con bạn?
Thuận lợi và bất lợi của việc học tại nhà Abraham Lincoln, Virginia Woolf, Wolfgang Amadeus Mozart, Alexander Graham Bell, Julian Assange, and Emma Watson. Đây là một số người trong số nhiều người được dạy học tại nhà trong một khoảng thời gian hoặc cả tuổi thơ của họ. Họ là những người thành công mà tất cả chúng ta đều biết. Tuy nhiên, cũng có những người học tại nhà nhưng không thành công và họ phải tham gia học tại trường.Những lợi ích của việc học tại nhà.
Mặc dù được xem là một hình thức giáo dục thay thế, việc dạy học tại nhà là một trong những hình thức giáo dục lâu đời nhất trên thế giới. Đây là sự thật.Những đứa trẻ được dạy học tại nhà bởi cha mẹ và các gia sư riêng trước khi học tại trường. Các trường công và trường tư có thể đã trở thành tiêu chuẩn giáo dục hiện nay, nhưng vẫn có những người thích học tại nhà hơn là học tại trường. Dưới đây là lý do tại sao.
1. Dạy riêng
Số lượng học sinh trung bình của một lớp học tại các trường công lập Mỹ nằm trong khoảng từ 19 đến 35 học sinh, tùy thuộc vào khu vực. Một giáo viên giảng dạy tại trường công lập phải hướng sự tập trung bao quát mọi học sinh trong lớp, trong khi đó cha mẹ chỉ dành hết sự tập trung cho con mình khi dạy con học tại nhà.Một giáo viên giảng dạy tại trường không thể luôn giúp đỡ được trẻ khi chúng cần. Nhưng khi học tại nhà, trẻ luôn được hỗ trợ và giúp đỡ. Nếu cha mẹ phải dạy 2 hoặc 3 đứa trẻ một lúc, sự quan tâm và chú ý sẽ chỉ bị chia ra một chút.
Dù gì thì sự giúp đỡ và quan tâm khi học tại nhà luôn tốt hơn khi học tại trường.Thông qua việc dạy riêng, trẻ sẽ được chú trọng với những điều mà chúng biết và không biết. Thêm vào đó, cha mẹ khi dạy con học tại nhà cũng thoải mái tập trung vào một chủ đề cụ thể lâu hơn nếu đứa trẻ cần thời gian để hiểu được môn học hay chủ đề nào đó.
2. Thời gian biểu linh động
Nếu con bạn học tại một trường công lập, bạn chắc chắn sẽ cần một chiếc đồng hồ báo thức để có thể dậy sớm mỗi ngày. Bạn chạy đua với thời gian vào mỗi buổi sáng để có thể kịp đưa con tới trường đúng giờ. Trong hỗn loạn, đôi khi con bạn bỏ lỡ bữa sáng – bữa ăn quan trọng nhất trong ngày.Với lựa chọn dạy con học tại nhà, bạn sẽ không phải rối tung và hối hả vào mỗi buổi sáng. Các buổi sáng của bạn sẽ được thoải mái hơn, và bạn có thể thay đổi lịch làm việc của bạn để thuận thiện cho việc học của con hoặc của bạn.
Điều bạn nên làm là hãy đưa ra một thời gian biểu hàng ngày và thực hiện dạy con một cách có kỷ luật. Bạn có thể thay đổi thời gia biểu hàng tuần, hai tuần một lần hoặc hàng tháng.
Những đứa trẻ học tại trường cần có được điểm số tốt để có thể lên lớp. Sự cạnh tranh ở trường học khích lệ chúng học tốt hơn sơ với các bạn khác trong lớp để đạt được điểm cao hơn, sau đó có thể vào được những trường đại học hàng đầu. Điều này chiếm trọn sự chú ý của trẻ khi học tại trường, và đôi khi chúng quên mất việc học để có được kiến thức. Dường như là trẻ không tiếp thu đủ kiến thức mà các môn học mang lại cho chúng.Sự thiếu vắng của tính cạnh tranh khi học tại nhà khuyến khích trẻ và cha mẹ tập trung vào việc học để có được kiến thức và thực hành.
4. Kiểm soát được chương trình học
Có bao giờ bạn từng nghĩ rằng: “Tôi ước con mình được dạy điều này ở trường?” Nếu bạn cho con học tại nhà, bạn có thể không cần phải mong ước nữa mà hãy bắt đầu dạy con những gì bạn nghĩ là quan trọng. Dù kiến thức mà bạn dạy cho con là về tôn giáo, nhân đạo, hoặc các kiến thức đơn giản, bạn có thể thêm tất cả những nội dung này vào chương trình giảng dạy của bạn. Tương tự như vậy, bạn có thể quy định lượng kiến thức của một môn học mà con sẽ học và khi nào sẽ học kiến thức đó.
Bạn có thể dạy thêm cho con các môn học mà con thích thú, loại bỏ những kiến thức mà bạn nghĩ là không phù hợp với độ tuổi của con. Bạn cũng thoải mái dạy con về các giá trị trong gia đình, đây có thể là điều không được giảng dạy tại trường.
Bạn cũng có thể lựa chọn các hình thức học riêng dành cho con hoặc tùy chỉnh chương trình giảng dạy để phù hợp với cách học và cách tiếp thu của con. Bạn có thể kết hợp dạy online và offline cho con, hoặc bạn có thể chỉ dạy con với chương trình online. Điều đó tùy thuộc vào chương trình và cách giáo dục của bạn.
5. Tiết kiệm thời gian
Khi con học tại trường, có một số điều khiến bạn cảm thấy không an tâm. Trước khi đến trường, con bạn cần có thời gian chuẩn bị quần áo, sách vở, bạn phải đưa con đi học và đón con về, thời gian chờ xe bus, và nhiều vấn đề khác. Việc dạy học tại nhà giúp bạn tiết kiệm thời gian và con bạn cũng không phải làm bài tập ở nhà. Bạn có thể giúp con học và nhớ những gì chúng học được trong suốt thời gian học, như vậy bạn có thể sử dụng thời gian còn lại trong ngày các hoạt động khác hiệu quả hơn.
6. Thắt chặt mối quan hệ cha mẹ – con cái
Dạy học tại nhà cho phép bạn có nhiều thời gian hơn dành cho con, và bạn có cơ hội để hiểu con hơn. Việc dành thời gian hiệu quả cũng con cũng là một trong những cách dạy con bạn về lối sống, cách hàng xử trong xã hội, cộng đồng và các rào cản cá nhân.
7. Môi trường học an toàn
Thế giới không phải là một nơi đầy những hiểm họa, nhưng ở đó có những người xấu có thể làm hại đến con bạn. Sự bắt nạt, lợi dụng tình dục, ảnh hưởng tiêu cực và xúc phạm thể chất và tinh thần là một số điều trong số những điều có thể gây tổn thương cho đứa trẻ ở thế giới bên ngoài. Việc dạy học tại nhà giúp bảo vệ con trước các tệ nạn xã hội ở một mức độ nào đó.
Bên cạnh đó, bạn sẽ không phải lo lắng đến việc đưa con đi học khi thời tiết xấu.
8. Không có bài tập về nhà và bài kiểm tra
9. Tập trung phát triển tài năng của trẻ
Trường học thường tập trung vào việc giảng dạy trẻ học nhiều môn học và chủ đề. Vì vậy trẻ học ở trường sẽ có hiểu biết nhiều hơn nhưng chỉ với một lượng kiến thức giới hạn. Điều đó sẽ không xảy ra khi dạy học tại nhà. Học tai nhà, bạn có thể tập trung vào một môn học hoặc chủ đề cụ thể mà bạn quan tâm.
Những bất lợi của việc dạy học tại nhà
Ở Mỹ, có khoảng 73.8 triệu trẻ em ở dưới độ tuổi 18, và trong số đó, chỉ có khoảng 2.3 triệu trẻ được dạy học tại nhà, số còn lại học tại các trường công và trường tư. Học tại nhà có thể tốt hơn so với việc học ở các trường công ở một số khía cạnh, nhưng không phải là tất cả. Dưới đây là những lý do tại sao.
1. Tốn kém
Khi bạn chọn dạy học cho con tại nhà, bạn không phải lo lắng về học phí, đưa đi đón về, thức ăn ở trường cho con, vv. Vì vậy bạn có thể nghĩ rằng việc dạy học tại nhà sẽ ít tốn kém hơn học tại trường.Nhưng liệu có phải vậy không? Hãy xem xét điều này.Khi dạy con học tại nhà, bạn phải đặt mục tiêu hoặc hoài bão nghề nghiệp sang một bên và hướng sự tập trung đến việc dạy học cho con. Như vậy bạn sẽ làm giảm thu nhập gia đình xuống trong khi việc chi tiêu thì vẫn giữ nguyên.
2. Chương trình giảng dạy thiếu tính tổ chức
Các trường học công thường có tổ chức hơn các chương trình giảng dạy được chuẩn bị và tổ chức tốt hơn so với việc dạy học tại nhà. Hệ thống trường học và phương pháp giảng dạy ở trường học đã được kiểm nghiệm, thôn tin đáng tin cậy và có các đánh giá tiêu chuẩn. Việc dạy học cho con tại nhà bị giới hạn về nguồn thong tin và cha mẹ phải chủ yếu dựa vào bản thân mình để tổ chức việc học và tập trung vào đó. Nói luôn dễ hơn là làm.
3. Giới hạn về kiến thức tổng quát
Học ở trường, trẻ được học các chủ đề đa dạng. Từ các chủ lĩnh khác nhau từ toán học, khoa học, nhân đạo, văn học, ngôn ngữ, con bạn sẽ tiếp thu được một lượng kiến thức từ những môn học này. Trẻ phải học và hiểu được những môn học này để có được điểm số tốt và lên được lớp.
Dạy con học tại nhà, cha mẹ có thể giới hạn hoặc thậm chí là loại bỏ một môn học nào đó khỏi chương trình giảng dạy, điều đó khiến đứa trẻ không có kiến thức tổng quát về tất cả các lĩnh vực. Bên cạnh đó, cha mẹ không có khả năng để dạy nhiều môn học và các chủ đề khác nhau như toán, vật lý, hóa học, trừ khi họ là một chuyên gia. Điều này khiến cho lượng kiến thức mà trẻ học được bị giới hạn khi học tại nhà.
4. Vắng mặt những giáo viên có kiến thức và kinh nghiệm
Những bậc cha mẹ dạy con học ở nhà chưa chắc là người có kiến thức và có kinh nghiệm giảng dạy. Trong hầu hết các trường hợp, cha mẹ thường không có kinh nghiệm giảng dạy khi mới bắt đầu dạy con học, và trong thời gian đó họ phải dành thời gian tìm hiểu các môn học. Điều này có thể khiến trẻ không có được nền giáo dục chất lượng mà những giáo viên có kiến thức và kinh nghiệm có thể mang lại cho chúng tại trường học.
5. Cha mẹ không có thời gian riêng cho bản thân
Khi bạn lựa chọn dạy con học tại nhà, bạn phải vừa làm cha làm mẹ vừa làm giáo viên của con. Vì vậy, bạn sẽ phải dành toàn bộ thời gian cho con. Khi con học ở trường, bạn sẽ chỉ phải giữ vai trò là một “người mẹ.” Đôi khi, việc dạy con tại nhà có thể khiến bạn trở nên bận rộn hơn và có không gian riêng.Hãy suy nghĩ xem. Việc dành thời gian cho con là một điều tuyệt vời, và mỗi người làm cha làm mẹ đều tán thành với điều đó. Nhưng đôi khi, bạn cần thời gian cho bản thân, đó là thời gian bạn không ở cùng con, đó là điều mà trường học mang lại.
Không có nhiều phụ huynh chọn dạy con học ở nhà, nhất là trong những gia đình chưa từng có truyền thống dạy trẻ học tại nhà. Vì vậy bạn có thể nhận thấy bạn sẽ phải sắp xếp thời gian dành cho bạn bè và gia đình khi dạy con học tại nhà.
Những bậc cha mẹ dạy con học ở nhà cũng thường đối mặt với sự chỉ trích của xã hội vì sự tán thành cho việc dạy con ở nhà ít hơn là cho con học ở trường. Nhưng xu hướng dường như đang thay đổi khi số lượng phản đối việc học tại nhà giảm từ 73% vào năm 1985 xuống còn 54% vào năm 2001.Một khía cạnh khác mà bạn có thể phải đối mặt đó là những đứa trẻ có suy nghĩ sai lệch có thể nghĩ việc dạy học tại nhà thật kỳ cục. Sự chỉ trích và thăm dò có thể khiến bạn cảm thấy hoài nghi về việc lựa chọn dạy con học tại nhà, cuối cùng bạn sẽ tự hỏi liệu bạn có đang lựa chọn đúng đắn.
7. Trẻ không có sự giao tiếp xã hội
Khi một đứa trẻ được dạy học tại nhà, chúng sẽ ít có sự tương tác với những đứa trẻ khác ở cùng độ tuổi. Thậm chí là chúng không được trải nghiệm nhũng điều mà những đứa trẻ học ở trường được trải nghiệm. Chúng không được trải nghiệm các chuyến đi và các hoạt động của trường hoặc của lớp, chúng không được tận hưởng ăn trưa cùng bạn bè, và còn nhiều thiệt thòi khác nữa.Những đứa trẻ được dạy ở nhà không những không giỏi trong giao tiếp xã hội mà còn bỏ lỡ những điều tuyệt vời nhỏ nhoi mà những đứa trẻ khác được tận hưởng ở trường học.
8. Trẻ không được chơi nhiều môn thể thao và tham gia các hoạt động
Bạn có thể dạy con chơi một số trò chơi và các môn thể thao khi dạy con học tại nhà. Nhưng trẻ có thể không có cơ hội chơi các môn thể thao theo đội một cách đều đặn. Việc dạy học tại nhà cũng giới hạn cơ hội tham gia vào các nhóm thể thao chuyên nghiệp của trẻ. Hầu hết các bậc phụ huynh dạy con học tại nhà cũng không có thời gian tận hưởng các kỳ nghỉ hè như các bậc cha mẹ khác. Họ phải dành nhiều thời gian vào việc chuẩn bị chương trình giảng dạy và nghiên cứu tài liệu cho năm học tiếp theo của con.
Như vậy, việc dạy con học tại nhà vừa có những lợi ích và bất lợi của nó. Nếu bạn đang nghĩ tới việc dạy con học tại nhà, bạn có thể tham khảo những lợi ích và bất cập được nhắc đến ở đây để đưa ra quyết định đúng đắn. Bạn có thể thực hiện dạy con học ở nhà ở cấp mẫu giáo và tiểu học. Sau đó xem kết quả và quyết định xem có áp dụng hình thức giáo dục này không. Nếu nó có tác dụng với bạn, bạn có thể dạy con tại nha cho tới khi con học tới cấp phổ thông. Nếu không, bạn nên cho con học ở trường.
Doimathuyen.com
17 Tác Dụng Tuyệt Vời Của Nho Xanh Không Hạt Mỹ
Nho xanh Mỹ là loại trái cây được người tiêu dùng Việt Nam đặc biệt ưa thích bởi chúng có độ ngọt cao, giòn và rất ngon. Việc ăn nho hàng ngày có thể đem lại lợi ích gì cho sức khỏe chắc hẳn không phải ai cũng biết. Hãy cùng Sarimi tìm hiểu những tác dụng tuyệt vời của nó mang lại nhé!
1. Phòng ngừa bệnh tim mạch và mạch máu não
Nho có thể ngăn ngừa hình thành huyết khối tốt hơn aspirin, và có thể làm giảm nồng độ cholesterol huyết thanh, giảm sự gắn kết tiểu cầu, và có vai trò trong việc ngăn ngừa các bệnh tim mạch và mạch máu não.
2. Tạo hưng phấn cho não, hạn chế đau nửa đầu
Nước nho chính là một phương pháp chữa đau nửa đầu rất hiệu quả tại nhà. Bạn nên uống loại nước này vào buổi sáng sớm, mà không nên pha loãng với nước. Tuy nhiên, bạn nên chú ý rằng, uống rượu đỏ được coi là một trong số các nguyên nhân dẫn đến chứng đau nửa đầu, trong khi nước nho và chiết xuất từ hạt nho lại được coi là biện pháp giải quyết chứng đau nửa đầu.Tiêu đờm
3. Chống virus
Nước ép nho giúp hồi phục sức khỏe nhanh chóng nhất là đối với bệnh nhân bị xơ cứng động mạch và bệnh nhân viêm thận, Đồng thời nho còn giúp những bệnh nhân phẫu thuật ghép nội tạng hồi phục sức khỏe, làm giảm các biến chứng và chống lại virus.
5. Chống lão hóa
Trong nho có chứa nhiều chất oxy hóa và các axit béo thiết yếu giúp bạn duy trì một làn da tươi trẻ. Một số loại dầu chiết xuất từ hạt nho bán tại các cửa hàng thực phẩm có tác dụng xóa nếp nhăn hiệu quả. Bạn có biết rằng bí quyết “đẹp không góc chết” của “nàng Dae Jang Geum” Lee Young Ae dù đã trong độ tuổi U50 chính là thêm nho vào chế độ ăn hàng ngày.
6. Chống viêm gan Bởi vì nho chứa các hoạt chất tự nhiên, glucose, chứa nhiều loại vitamin và cellulose, nó rất hiệu quả trong việc bảo vệ gan, giảm cổ trướng và phù chi dưới. Ngoài ra, các thành phần trong nho cũng có thể cải thiện albumin huyết tương và làm giảm transaminase, rất có lợi cho người có gan không tốt, thậm chí là cả viêm gan. Axit trái cây trong nho cũng có thể giúp tiêu hóa, tăng sự thèm ăn, và ngăn ngừa gan nhiễm mỡ sau viêm gan. Nho khô là nguồn bổ sung sắt quan trọng cho bệnh nhân viêm gan, với 100-150 gam nho ngâm với nước uống, nó cũng có tác dụng bổ trợ nhất định đối với bệnh viêm gan vàng da.
9. Tốt cho xương khớp
Như một chất chống oxy hóa mạnh, quả nho hỗ trợ tế bào và các cơ quan trong việc loại bỏ axit uric và một số chất độc khác của cơ thể. Loại trái cây này nổi tiếng về khả năng hỗ trợ phục hồi cơ bắp cho các vận động viên. Tốt cho hệ xương.
12. Chống mệt mỏi
Thiếu máu là vấn đề rất nhiều người gặp phải và ăn nho có thể giúp duy trì sự cân bằng sắt và các chất khoáng trong cơ thể. Sắt là một chất khoáng rất cần thiết cho nhiều hoạt động của cơ thể. Thiếu sắt có thể khiến bạn trở nên chậm chạp lờ đờ, tâm trí bạn cũng không hoạt động nhanh và hiệu quả.
Tuy nhiên, chỉ có các loại nho màu sáng mới có chứa nhiều sắt, còn nho tối màu có thể không cung cấp đủ lượng sắt mà thậm chí còn có thể làm giảm lượng sắt của bạn. Uống nước nho có thể cung cấp thêm năng lượng cho cơ thể, gần như ngay lập tức.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, 3 khẩu phần nho một ngày có thể làm giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng đi khoảng 36%. Cả nho và rượu vang (làm từ nho) có thể làm giảm tình trạng suy giảm thị lực theo thời gian.
Saponin có trong vỏ nho có thể liên kết với các cholesterol và làm giảm sự hấp thu cholesterol của cơ thể, từ đó làm giảm lượng cholesterol trong máu.
Theo một số nghiên cứu của trường Đại học Y Dược, những người bị bệnh tiểu đường nhờ ăn nho mà có thể giảm được 10% lượng đường trong máu.
15. Tốt cho người bị sỏi thận
Nho có thể làm giảm đáng kể nồng độ axit uric và giúp loại bỏ axit ra khỏi hệ tiết niệu, do vậy, làm giảm áp lực lên thận. Do nho chứa rất nhiều nước, nên sẽ kích thích đi tiểu, giúp loại trừ axit uric còn tích tụ trong cơ thể ra ngoài.
16. Tốt cho hệ tiêu hóa, chống táo bón, khắc phục chứng khó tiêu
Nho rất có hiệu quả trong việc phòng chống chứng táo bón, do chứa các loại axit hữu cơ, đường và cellulose.
Nho làm giảm táo bón bằng cách tăng cường sức mạnh các cơ ở dạ dày và ruột non.
Nho cũng có chứa rất nhiều chất xơ không hòa tan, có nghĩa là những chất xơ này vẫn còn nguyên vẹn khi đi qua hệ tiêu hóa. Lượng lớn chất xơ này sẽ thúc đẩy sự hình thành và bài tiết phân, do vậy, nho có thể khiến bạn đi đại tiện thường xuyên hơn
17. Bảo vệ cơ thể khỏi bức xạ
Nho vừa là nguồn dinh dưỡng mạnh mẽ, vừa có thể bảo vệ cơ thể chống lại các bức xạ trị liệu. Các bác sĩ khuyên bệnh nhân nên ăn nho như một liều thuốc tự nhiên hỗ trợ điều trị bức xạ ung thư.
Cập nhật thông tin chi tiết về Cơ Sở Vật Lý Của Y Học Hạt Nhân trên website Nhatngukohi.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!